معادل چیست؟

راهی برای مقایسه فرمت های متفاوت (اندازه حسگرها) به روشی مشترک؛ این ساده ترین توضیح برای مفهوم معادل است. در حال حاضر هم با استفاده از این روش راجع به بسیاری از لنزها صحبت می شود. بسیار شده که بشنویم فلان دوربین کامپکت دارای لنزی 120-28 میلی متری است اما نکته کلیدی و لغتی که معمولاً در این توصیف جا می افتد عبارت "معادل" است و در اصل باید گفت که دوربین دارای لنزی معادل 120-28 میلی متر است. واژه معادل در واقع کار توصیف میدان دید لنزها متفاوت را آسان می کند و باعث می شود با استفاده از مرجعی معمول درگیر بحث های راجع به اندازه حسگر نشویم.

یک لنز معادل 100 میلی متر روی یک حسگر کوچک همان قاب تصویر و پرسپکتیوی را دارد که لنزی واقعاً 100 میلی متری روی دوربین فول فریم. می بینید که در اینجا عبارت معادل چطور ما را از پیچیدگی وارد کردن اندازه حسگر به معادلات راحت می کند.

برپایه چنین منطقی است که ایده "ضریب برش" شکل گرفته. حسگرهایی در قطع سه چهارم قطری در حدود نصف حسگرهای فول فریم دارند و مطمئناً اگر زاویه دید لنزی 50 میلی متری روی سیستمی که ضریب برش آن 2 است را حساب کنید به 100 میلی متر می رسید که همان زاویه دید لنز فول فریم ما است.

عبارت معادل کمک می کند که لنزها و دوربین های متفاوت را با مرجع قرار دادن سیستم 35 میلی متری یا همان فول فریم، مقایسه کنیم. مرجع قرار دادن سیستم فول فریم به این معنی نیست که بهترین یا بهینه ترین است بلکه تنها فهم آسانش است که باعث شده مرجع در نظر گرفته شود.

گرچه تنها فاصله کانونی نیست که می توان برای توصیفش از عبارت معادل استفاده کرد. در بررسی های اخیری که راجع به دوربین های لنز ثابت داشتیم، نمودارهایی برای نشان دادن دیافراگم معادل ضمیمه کرده بودیم و از آنها برای نمایش اینکه دیافراگم در طول رنج زومی چگونه تغییر می کند بهره بردیم. در ادامه این مقاله راجع به اینکه دیافراگم ها و اندازه حسگرها چه ارتباطی با هم دارند بحث می کنیم. دلیلش هم این است که در همه رده های مختلف بازار تنوع بسیار زیادی را شاهد هستیم و انتخاب هایی از میان لنزهای متفاوت و حسگرهای متفاوت باید انجام دهیم.

زمانی که هنوز دوربین های دیجیتال وجود نداشتند و فراگیر نشده بودند، مشکل زیادی در این زمینه نداشتیم زیرا 35 میلی متر استاندارد فراگیر آن زمان بود. بسیاری از افراد مجبور نبودند کیفیت و ویژگی های متفاوت انواع سیستم ها را با هم مقایسه کنند. در عصر دیجیتال به اهمیت (و تفاوت میان) اندازه حسگرها آنچنان که باید توجه نمی شود و انواع روش های نامگذاری در سیستم های متفاوت نیز اصلاً به ساده تر شدن مقایسه کمک نمی کند.

دیافراگم و عدد F

رابطه بین اندازه حسگر و دیافراگم بسیار شبیه رابطه بین فاصله کانونی و اندازه حسگر است. اندازه فیزیکی دیافراگم است که عمق میدان را تعریف می کند و نه عدد F. دو لنز با زاویه دید مساوی و قطر دیافراگم 25 میلی متر در فاصله برابر از سوژه، عمق میدان یکسانی دارند.

بیایید تاثیر دیافراگم 25 میلی متری را روی لنزی که بحثش را می کردیم بررسی کنیم. هر دو لنز دارای زاویه دید برابر هستند و بنابراین احتمال اینکه شما از فاصله یکسان نسبت به سوژه از هر دو استفاده کنید بسیار است زیرا با هر دو لنز قاب تصویر یکسانی خواهید داشت.

حال بیایید این شرایط را از نظر عدد F (فاصله کانونی تقسیم بر قطر دیافراگم) بررسی کنیم. دیافراگم 25 میلی متری در لنزی با فاصله کانونی 100 میلی متر F4 خواهد داشت (100/25 = 4) در حالی که لنزی با اندازه دیافراگم برابر در سیستم میکرو سه چهارم دارای F2 خواهد بود (50/25 = 2). جدول زیر عمق میدان محاسبه شده برای دو لنز در فاصله یکسان را نشان می دهد:

همانطور که مشاهده می کنید با وجودی که دو لنز بسیار متفاوت هستند اما لنز 50mm با F2 همان عمق میدانی را دارد که مدل 100mm با F4. به همین دلیل شما می توانید بگویی که لنز سوار شده روی سیستم میکرو سه چهارم از نظر عمق میدان و میدان دید معادل مدل به کار رفته روی سیستم فول فریم است.

ما انتظار نداریم که حرف ما را بدون چون و چرا قبول کنید و به همین دلیل در ادامه این مقاله به بررسی لنزهای معادل 85 میلی متری با F1.2 می پردازیم که تولید کنندها های مختلف مدلی در این رده را در بازار دارند. به وسیله این مقایسه مشخص خواهد شد که مدل های مختلف از چه جهاتی معادل هستند و یا با هم همخوانی ندارند.

موضوع فقط عمق میدان نیست

در تصاویر زیر نوری که به وسیله لنز روی حسگر منعکس می شود، نشان داده شده. تصویر اول مربوط به دوربینی فول فریم است و دومی مربوط به دوربین های قطع APS-C.

در این تصویر دو چیز مشهود است: 1) زاویه دید باریک تر که دلیل معادل بودن لنز 50 میلی متری روی دوربین APS-C با لنز 75 میلی متری روی دوربین فول فریم به همین برمی گردد. 2) شما دیگر تمام نوری که توسط لنز به حسگر می رسد را ثبت نمی کنید. شدت نور تغییری نمی کند اما مقدار نوری که روی حسگر می افتد کاهش پیدا می کند. دلیلش هم این است که همانطور که در تصویر نشان داده شده، شما تنها قسمت داخلی نور که با رنگ برنزی نشان داده شده را ثبت می کنید و نه همه آنرا که با رنگ زرد مشخص شده.

دیافراگم معادل نه تنها عمق میدان را مشخص می کند بلکه به شما می گوید حسگر دوربینتان به چه مقدار از کل نور دسترسی دارد. و دلیل اینکه حسگرهای بزرگتر به انواع کوچکتر برتری دارند این است که هرچه مساحت حسگر بیشتر باشند، نور بیشتری جمع آوری می کند و نور بیشتر هم به معنی نویز کمتر است. با این توضیحات بهتر متوجه می شوید که چرا قطع های بزرگتر مانند مدیوم فرمت و لارج فرمت وجود دارند.